Το τσούγκρισμα των αυγών- Αβγομαχίες

Το τσούγκρισμα αυγών, είναι ένα έθιμο αγάπης και συμφιλίωσης που γλυκαίνει τις ανθρώπινες σχέσεις τις άγιες ημέρες του Πάσχα.

Το έθιμο αναβιώνει σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας και ειδικά της Βόρειας Ελλάδας, όπου εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες ποντιακής καταγωγής.

Οι αυγομαχίες σε κάποιες περιοχές συνδυάζονται με τον εορτασμό του Αγίου Γεωργίου και πλαισιώνονται με γεύμα που γίνεται αμέσως μετά την λειτουργία την δεύτερη ημέρα του Πάσχα, στην πλατεία του χωριού.

Τα αυγά αρχίζουν να μαζεύονται κάποιους μήνες πρίν την αυγομαχία. Μερικοί ταΐζουν τις κότες τους μαζί με τις κλασσικές τροφές και μαρμαρόσκονη για να έχουν τα αυγά «γερό τσόφλι». Οι καλοί οι αυγομάχοι μαζεύουν εκατοντάδες αυγά για να τσουγκρίσουν (μπορεί και με 200 αυγά) με άλλους αυγομάχους στο καφενείο, πριν την επίσημη έναρξη της αυγομαχίας .
Πολλές φορές δημιουργούνται μικροπροστριβές κατά την διάρκεια των αγώνων αυτών, γιατί υπάρχουν αμφιβολίες για την προέλευση κάποιων αυγών αν είναι κότας, φραγκόκοτας ή γαλοπούλας.

Συνήθως υπάρχει επιτροπή που αποτελείται από εμπειρογνώμονες και έναν κτηνίατρο οι οποίοι ελέγχουν την εγκυρότητα των αυγών.

Τα αυγά που διαγωνίζονται είναι από κότες. Το έθιμο του τσουγκρίσματος των αυγών συνεχίζεται και τις επόμενες 40 μέρες, οπότε το αυγό νικητής, είναι φόβος και οτρόμος των καφενείων της περιοχής.

Το μυστικό πάντως για να βρεθεί το πιο γερό αυγό είναι η δοκιμή που γίνεται στα δόντια. Δηλαδή τσουγκρίζουμε τα αυγά στο στόμα και από τον ήχο που βγάζει στο δόντι όσο πιο λεπτός και διαπεραστικός, τόσο πιο γερό είναι το αυγό.
Βέβαια υπάρχουν δύο κατηγορίες ήχων που βγάζουν γερά αυγά, το ένα είναι ήχος ναι μεν καθαρός και διαπεραστικός αλλά και λίγο χοντρός φέρνει προς της γαλοπούλας το αυγό και ένας άλλος που είναι πολύ λεπτός και διαπεραστικός, εκείνο είναι προς της φραγκόκοτας το αυγό.

Αβγομαχίες στο Θρυλόριο του Ν. Ροδόπης

Το έθιμο των αυγομαχιών αναβιώνει κάθε χρόνο ο πολιτιστικός όμιλος Ποντίων Θρυλορίου "Η Κερασούντα και το Γαρς" ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα στην πλατεία του οικισμού, με καλόγουστους διαγωνισμούς για μικρούς και μεγάλους. Επιβάλλεται στους διαγωνιζόμενους τα αυγά να είναι αυγά κότας, ώστε να είναι δίκαιος ο διαγωνισμός των αυγομαχιών από αυγά με την ίδια ποιότητα τσοφλιού, μια και π.χ. τα αυγά φραγκόκοτας φημίζονται για την ανθεκτικότητα του τσοφλιού και έχουν περίπου το ίδιο μέγεθος με αυτά της κότας.
Ο καθένας έχει το δικαίωμα να διαγωνιστεί με δέκα αυγά κότας, ενώ υπάρχει μια επιτροπή για έλεγχο τόσο των αυγών όσο και του τσουγκρίσματος κατά τη διάρκεια της μάχης. Οι τρεις νικητές παίρνουν ένα κύπελλο ο καθένας σε τελετή ακολουθεί, υπό τα δυνατά χειροκροτήματα των παραβρισκόμενων. Παλαιότερα οι αυγομαχίες διαρκούσαν τρεις ολόκληρες μέρες.

Οι γυναίκες έβαφαν τα αυγά και επειδή δεν υπήρχε φως, με φαναράκια φώτιζαν τα σπίτια όπου γινόταν οι αυγομαχίες. Την πρώτη μέρα γινόταν ο διαγωνισμός αυγομαχίας με το μπροστά μέρος των αυγών, τη δεύτερη με το πίσω και την τρίτη με το πλευρό τους. Ήταν μεγάλη τιμή για τους νικητές, απλώς γιατί έσπαζαν τα αυγά των αντιπάλων, καθώς δεν υπήρχαν κύπελλα εκείνη την εποχή. "Το κύπελλο τότε ήταν το σπασμένο αυγό του αντιπάλου". Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι παλιότερα οι γυναίκες έβαφαν τα αυγά με φύλλα κρεμμυδιών τα οποία άφηναν τα σχέδια των φύλλων στα αυγά.

Αυγομαχίες στα Λευκάδια Βέροιας

Στα Λευκάδια, των Ανθεμίων το έθιμο της αυγομαχίας αναβιώνει οργανωμένα για πάνω απο δέκα χρόνια τη δεύτερη μέρα του Πάσχα στο γήπεδο του Δημοτικού Διαμερίσματος, από μια ομάδα ανθρώπων που συνεχίζουν την παράδοση των παπούδων της Τραπεζούντας και του Ερεάπ.
Η εκδήλωση πλαισιώνεται από τα χορευτικά συγκροτήματα των Πολιτιστικών Συλλόγων Λευκαδίων "τα Ανθέμια" και Κοπανού "Μ. Αλέξανδρος", παρουσιάζοντας χορούς από την περιοχή, αλλά και τις χαμένες πατρίδες.

Όσοι συμμετέχουν, διαλέγουν τα αυγά τους μέρες πριν.Κριτήριο επιλογής; Ο ήχος του αυγού όταν αυτό χτυπά ελαφρά στα μπροστινά δόντια. "Οι περισσότεροι αποχωρούν καθώς περνούν τα χρόνια. Τα δόντια μας δεν μας βοηθούν πια. Ευτυχώς, το έθιμο συνεχίζεται από τα νέα παιδιά και απ΄ότι φαίνεται σκοπεύουν να το συνεχίσουν για πολλά χρόνια" Την οργάνωση του εθίμου στηρίζουν τα τελευταία χρόνια ο Δήμος και το Τοπικό Συμβούλιο, προσφέροντας τεχνική υποστήριξη, τα έπαθλα και τα "καλούδια" των τραπεζιών.

Τη Δευτέρα του Πάσχα, πέρισυ δεκαπέντε άτομα, από 14 μέχρι και 64 χρόνων, υπό το αυστηρό βλέμμα της τριμελούς κριτικής επιτροπής, διαγωνίστηκαν στο τσούγκρισμα οκτακοσίων περίπου αυγών.
Οι πρώτοι τρεις βραβεύθηκαν με κύπελλο, μέσα σε κλίμα κεφιού και ανταλλάσσοντας αστεία και πειράγματα.